Kadına Yönelik Ekonomik Şiddet: Toplumsal Cinsiyet Perspektifinden Bir İnceleme
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.15714841Anahtar Kelimeler:
Cinsel taciz, cinsiyet ayrımcılığı, çalışan kadınlar, mobbing, toplumsal cinsiyetÖzet
Kadına yönelik şiddet, toplumların her aşamasında önemli bir toplumsal sorun olarak karşımıza çıkmaktadır. Toplumsal cinsiyet eşitsizliğinden kaynaklanan şiddet, kadınların hem fiziksel hem de psikolojik sağlıklarını derinden etkilemektedir. Şiddet, yalnızca fiziksel yaralanmalarla sınırlı kalmayıp, aynı zamanda bireylerin zihinsel ve duygusal dünyasında kalıcı izler bırakmakta, kadının ruhsal sağlığını tehdit etmektedir. Kadına yönelik şiddet mağduru kadınların yaşadığı depresyon, anksiyete, travma sonrası stres bozukluğu ve diğer psikolojik bozukluklar, bu durumun yalnızca bireysel değil, toplumsal düzeyde de önemli bir sorun olduğunu gözler önüne sermektedir.
Kadına yönelik şiddet, toplumların kadınları ikinci plana iten yapısal ve kültürel normları ile doğrudan ilişkilidir. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, kadınların rol ve statülerini şekillendirirken, aynı zamanda şiddetin meşrulaşmasına da katkıda bulunmaktadır. Kadınların toplumda pasif ve itaatkâr bir rol üstlenmesi gerektiği algısı, şiddetin normalleşmesine yol açmakta ve kadının sesini çıkarması engellenmektedir. Bu bağlamda, kadına yönelik şiddet sadece bireysel bir travma değil, aynı zamanda toplumsal yapının derinliklerinde kök salmış bir eşitsizlik sorunudur. Kadınlar, yaşadıkları şiddetin etkilerini çoğu zaman içselleştirir ve bunun sonucunda özgüven kaybı, izolasyon, intihar düşünceleri gibi durumlarla karşı karşıya kalırlar. Bu durum, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin bir sonucu olarak, kadının kendisini yetersiz ve değersiz hissetmesine neden olmaktadır. Ayrıca, aile içindeki şiddet gibi mikro düzeydeki şiddet biçimleri, kadının toplumdaki genel durumu ile doğrudan ilişkilidir ve toplumsal normlar tarafından pekiştirilmektedir.
Bu bağlamda, toplumsal cinsiyet eşitsizliğinin ortadan kaldırılması, kadının şiddete karşı duyarlı bir toplumda daha güvenli bir şekilde yaşamını sürdürebilmesi için temel bir adımdır. Kadınların karşılaştığı bu zorlukları aşabilmesi için, toplumsal cinsiyet eşitliği, eğitim ve hukuki düzenlemelerle desteklenmelidir. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi ve kadınların ruhsal sağlıklarının korunması için sadece bireysel değil, toplumsal düzeyde kapsamlı bir değişim gerekmektedir. Şiddet mağduru kadınlar için sunulacak psikolojik destek hizmetlerinin ve sosyal yardımların arttırılması, şiddet mağdurlarının toplumdan dışlanmasını engelleyebilir ve onların sağlıklı bir şekilde toplumsal hayata dahil olmalarını sağlayabilir. Kadınların güçlendirilmesi, toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanması ve şiddetle mücadele için etkin eğitim programlarının uygulanması gerekmektedir.
Sonuç olarak, kadına yönelik şiddet sadece kadınların ruhsal sağlığı üzerinde değil, aynı zamanda toplumların genel sağlığı üzerinde de kalıcı olumsuz etkiler yaratmaktadır. Bu araştırma, toplumsal cinsiyet perspektifinden kadına yönelik şiddetin psikolojik etkilerini ele alarak, kadına yönelik şiddetin etkilerini sunmayı ve bu bağlamda şiddetin yapısal boyutlarına dair derinlemesine bir inceleme yapmayı amaçlamaktadır.
Referanslar
Akman, G. ve Akman, Y. (2016). Kraliçe Arı Sendromu Bağlamında Kadın Öğretmenlerin Kadın Yöneticilere İlişkin Görüşleri. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(3),748-763.
Akduru E. H.2021, Örgütlerde Kraliçe Arı Sendromu ve Kraliçe Arılarla Başa Çıkma Yolları, Gazi kitabevi Ankara 2021.
Alas, C. (2019). Kadın akademisyenlerin kariyer enşeli ve iş tatmini deneyimleri üzerine fenomenolojik bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Sakarya Üniversitesi, İşletme Enstitüsü, Sakarya.
Altınbay, A. (2021). Kadin Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlerin Tükenmişliği İle İş Performansi İlişkisi: Kütahya Ve Eskişehir Örneği. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 21(52), 669-688.
Ardıç, K., & Polatcı, S. (2015). Tükenmişlik Sendromu Ve Madalyonun Öbür Yüzü: İşle Bütünleşme. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (32), 21-46.
Ardıç, K. & Polatcı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği). Gazi Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
Baykal Narcıkara, E. (2018). Sosyal KimlikTeorisi Perspektifiyle Kraliçe Arı Sendromu. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (16), 159-176.
Çakır, Ö. (2008). Türkiye’de Kadının Çalışma Yaşamından Dışlanması. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, (31), 25-47.
Çakır, S. (2008). Kadınların çalışma hayatında karşılaştığı sorunlar. İstanbul: Mor Çatı Yayınları.
Çarıkçı, I. H., & Yavuz, M. (2009). İş yerinde psikolojik taciz (mobbing) ve hukuki boyutu. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 11(2), 43–56.
Davenport, N., Schwartz, R. D., & Elliott, G. P. (2003). Mobbing: Emotional abuse in the American workplace. Iowa: Civil Society Publishing.
Derin, A. (2020). Cam tavan sendromu: Kadınların yöneticilik pozisyonlarına ulaşamama nedenleri. Kadın Araştırmaları Dergisi, 25(3), 103–118.
Drexler, P. (2015). The tyranny of the queen bee. The Wall Street Journal. https://www.wsj.com
Durmaz, N. (2016). Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı: Cumhuriyet reformlarının etkisi. Ankara Üniversitesi Kadın Araştırmaları Dergisi, 18(2), 115–129.
Eagly, A. H., & Carli, L. L. (2007). Through the labyrinth: The truth about how women become leaders. Boston: Harvard Business Press.
Er, Y., & Adıgüzel, O. (2013). Cam tavan sendromunun kadın çalışanlar üzerindeki etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 45–63.
Faniko, K., Ellemers, N., Derks, B., & Lorenzi-Cioldi, F. (2016). Nothing changes, really: Why women do not support other women’s ambition. Personality and Social Psychology Bulletin, 42(10), 1362–1374.
Gasquet, I. (2010). Le plafond de verre: Réalité ou illusion? Revue Française de Gestion, 36(205), 129–147.
Hasanova, T. (2022). İşyerinde psikolojik taciz (mobbing) ve çalışan sağlığına etkileri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(1), 321–339.
Karakılıç, M. (2019). Cam tavan sendromu bağlamında kadın yöneticilerin kariyer engelleri. Kadın ve Toplum Dergisi, 8(1), 55–74.
Katkat Özçelik, N. (2017). Kadınların işgücü piyasasındaki yeri ve cinsiyet eşitsizliği. Çalışma ve Toplum, 4, 1527–1550.
Kandiyoti, D. (1987). Emancipated but unliberated? Reflections on the Turkish case. Feminist Studies, 13(2), 317–338.
Leymann, H. (1980). The content and development of mobbing at work. Stockholm: National Institute for Working Life. (Aktaran: Hasanova, 2022)
Meriçelli, Z. (2017). Kadınların okul yöneticiliği konumunda karşılaştıkları engeller: Bilecik örneği. Eğitim Yönetimi Dergisi, 23(4), 78–96.
Morrison, A. M., White, R. P., & Van Velsor, E. (1987). Breaking the glass ceiling: Can women reach the top of America’s largest corporations? Reading, MA: Addison-Wesley.
Ocak, S. (2021). Toplumsal cinsiyet rolleri ve kadınların iş hayatında karşılaştığı sorunlar. Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 63–81.
Olsson, A. (2002). Gender and work: Psychological perspectives. Scandinavian Journal of Psychology, 43(2), 85–92.
Öztürk, E., & Cevher, A. (2015). Pembe taciz: Kadının kadına uyguladığı mobbingin nedenleri. Kadın Çalışmaları Dergisi, 5(1), 91–108.
Parlaktuna, I. (2010). Kadın istihdamının tarihsel süreci ve günümüzdeki durumu. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 221–238.
Ryan, M. K., & Haslam, S. A. (2005). The glass cliff: Evidence that women are over-represented in precarious leadership positions. British Journal of Management, 16(2), 81–90.
Sar, A. (2021). Kadın emeğinin görünmezliği: Toplumsal cinsiyet bağlamında değerlendirme. Kadın ve Toplum Dergisi, 6(2), 42–58.
Şerifoğlu, A. (2017). Kadınların işgücü piyasasında karşılaştığı engeller. İktisat ve Toplum Dergisi, 8(4), 38–49.
Şengül, H., Aksoy, M., & Kalkan, M. (2019). Kadın yöneticiler arasında rekabet: Sağlık sektörü örneği. Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 112–124.
Talas, C. (2011). Türkiye’de kadın emeği: Tarihsel ve sosyolojik bir bakış. İstanbul: İletişim Yayınları.
Tekyazman, B. (2019). Kadın akademisyenlerin kariyer basamaklarında cam tavan ve Kraliçe Arı Sendromu. Spor Bilimleri Dergisi, 30(3), 157–168.
Tolay, İ. (2020). Kraliçe arı sendromu: Kadın yöneticilerin hemcinslerine yönelik tutumları. Kadın ve Liderlik Araştırmaları Dergisi, 2(1), 33–49.
TÜİK. (2023). İşgücü istatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu. https://www.tuik.gov.tr
Üçyıldız, H. (2017). Cinsiyete dayalı ayrımcılık ve iş yaşamında kadınların karşılaştığı engeller. Kadın Araştırmaları Dergisi, 7(1), 65–79.
Usluer, E. (2023). Güzellik sektöründe çalışan kadınlarda iş stresi ve Kraliçe Arı Sendromu ilişkisi. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(1), 89–107.
Williams, C. L. (1992). The glass escalator: Hidden advantages for men in the "female" professions. Social Problems, 39(3), 253–267.
Yıldız, S. (2017). Cam asansör sendromu: Kadın yoğun sektörlerde erkeklerin yükselişi. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 28(2), 115–129.
Yıldız, S., Kaya, A., & Aydın, B. (2016). Cam uçurum sendromu üzerine bir değerlendirme. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8(4), 123–132.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Serkan NACAK
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
