Yeşil Pazarlamanın Gelişim Süreci: Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri Bağlamında Kavramsal Bir İnceleme
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17988255Anahtar Kelimeler:
Yeşil pazarlama, sürdürülebilirlik, sürdürülebilir kalkınma hedefleriÖzet
Bu çalışma, yeşil pazarlamanın gelişim sürecini sürdürülebilir kalkınma hedefleri (SKH) bağlamında bütüncül bir çerçevede ele alarak, kavramın tarihsel dönüşümünü, günümüzdeki stratejik konumunu ve sürdürülebilirlik politikalarıyla olan etkileşimini açıklamayı amaçlamaktadır. Araştırmada nitel yöntem benimsenmiş; akademik literatür, uluslararası kuruluş raporları, politika belgeleri ve güncel araştırmalar doküman analizi yöntemiyle sistematik biçimde incelenmiştir. Bu yöntem sayesinde yeşil pazarlama kavramının ortaya çıkışından itibaren geçirdiği dönüşüm, kavramsal temelleri ve sürdürülebilir kalkınma perspektifiyle nasıl bütünleştiği ayrıntılı biçimde değerlendirilmiştir. Çalışmanın özgün değeri, yeşil pazarlamayı yalnızca çevre dostu ürün geliştirme faaliyetleriyle sınırlayan dar bakış açısını aşarak, üretim süreçlerinden tedarik zinciri yönetimine, enerji verimliliği uygulamalarından kurumsal yönetişime, marka konumlandırmadan paydaş ilişkilerine kadar uzanan geniş ve çok boyutlu bir sürdürülebilirlik stratejisi olarak ele almasıdır. Ayrıca çalışma, Birleşmiş Milletler tarafından belirlenen SKH’nin işletmeler için yalnızca bir çevresel sorumluluk çerçevesi değil, aynı zamanda ekonomik rekabet gücünü artıran, kurumsal itibarı güçlendiren ve paydaş beklentileriyle uyumlu uzun vadeli stratejiler geliştirmeye imkân tanıyan bir rehber niteliği taşıdığını ortaya koymaktadır. Bu açıdan çalışma, yeşil pazarlama uygulamalarının SKH ile uyumlu şekilde tasarlanmasının işletmelerin çevresel performansını artırdığı gibi toplumsal faydaya katkı sağladığını ve sürdürülebilir kalkınma politikalarının işletme düzeyinde somut karşılık bulmasına aracılık ettiğini göstermektedir. Literatüre katkı olarak çalışma, yeşil pazarlamanın tarihsel gelişiminden güncel pratiklerine kadar uzanan derinlikli bir kuramsal çerçeve sunarak, sürdürülebilir kalkınma ile pazarlama stratejilerinin entegrasyonuna yönelik kapsamlı bir değerlendirme sağlamaktadır. Bu bakımdan çalışma, hem teorik bir referans kaynağı niteliği taşımakta hem de işletmelerin sürdürülebilirlik odaklı pazarlama stratejileri geliştirmelerine yönelik önemli çıkarımlar sunmaktadır.
Referanslar
Carley, M., & Christie, I. (2017). Managing sustainable development. Routledge.
Colglazier, W. (2015). Sustainable development agenda: 2030. Science, 349(6252), 1048–1050.
Çağlayan, H. (2024). Sürdürülebilir kalkınma anlayışında yeşil pazarlama [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Çakar, N. (2024). İşletmelerin sosyal sorumlulukları çerçevesinde yeşil pazarlama ve uygulamaları (Yüksek lisans tezi). İbn Haldun Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Easterly, W. (2015). The trouble with the sustainable development goals. Current History, 114(775), 322.
Eneizan, B. M., & Wahab, K. A. (2016). Prior research on green marketing and green marketing strategy: Critical analysis.
Erbaşlar, G. (2012). Yeşil pazarlama. Mesleki Bilimler Dergisi (MBD), 1(2), 94-101.
Garg, A. (2015). Green marketing for sustainable development: An industry perspective. Sustainable Development, 23(4), 301-316.
Gedik, Y. (2020). Yeşil pazarlama stratejileri ve işletmelerin amaçlarına etkisi. International Anatolia Academic Online Journal Social Sciences Journal, 6(2), 46–65.
Govender, J. P., & Govender, T. L. (2016). The influence of green marketing on consumer purchase behavior. Environmental Economics, 7(2), 77–85.
Kumar, P. (2016). State of green marketing research over 25 years (1990–2014) literature survey and classification. Marketing Intelligence & Planning, 34(1), 137–158.
Mahmoud, T. O. (2018). Green marketing: A marketing mix concept. International Journal of Electrical, Electronics and Computers, 4(1), 20–26.
Nekmahmud, M., & Fekete-Farkas, M. (2020). Why not green marketing?Determinants of consumers’ intention to green purchase decision in a new developing nation. Sustainability, 12(19), 7880.
Nogueira, S. (2020). The importance of a green marketing strategy in brand communication-M. Coutinho multi-brand car dealer case in Northern Portugal. Economics Business and Organization Research, 351-373.
Öztürk, A. (2024). Yeşil Pazarlama Yöntemi Kullanımının Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Satın Alımı Üzerine Etkisi: Üsküdar'da Bir Çalışma. Bahçeşehir Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 29.
Öztürk, A. (2024). Yeşil Pazarlama Yöntemi Kullanımının Tüketicilerin Yeşil Ürünleri Satın Alımı Üzerine Etkisi: Üsküdar'da Bir Çalışma. Bahçeşehir Üniversitesi / Lisansüstü Eğitim Enstitüsü / İşletme Ana Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 29.
Rustamov, E. (2025). Sürdürülebilir pazarlama stratejileri bağlamında yeşil pazarlama ve pazarlamada minimalist yaklaşımlar (Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı). Selçuk Üniversitesi.
Sachs, J. D. (2015). The age of sustainable development. Columbia University Press.
Şancı, Ş. (2023). İşletmelerin yeşil pazarlama uygulamaları çerçevesinde yaptıkları kurumsal sosyal sorumluluk faaliyetlerine yönelik tüketici algısının marka güveni, marka sadakati ve satın alma niyetine etkisi (Yüksek lisans tezi). Bursa Teknik Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
Wymer, W., & Polonsky, M. J. (2015). Environmental sustainability and corporate responsibility in the 1970s: A historical perspective (pp. 102-125). New York: Environmental Business Press
Yüksel, A., ve Barut, D. (2023). Uluslararası çevre hukukunda sürdürülebilir kalkınma. Çevre Şehir ve İklim Dergisi, 2(3), 32–58.
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Bekir DEĞİRMENCİ
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
